Bernard Aucouturier. HITZALDIA

Azaroaren 30.ean Bernad Aucouturier gure unibertsitatera etorri zen hitzaldi bat ematera, bere lanaren eta umearen inguruan orokorrean.

Sarrera batzuk aurrerago esan nuenez, Bernard, praktika psikomotrizistaren sortailea da. Bere bizitza osoa eman du haur hezkuntzaren inguruan lan egiten, baina hau beste modu batera egiteko, pedagogia desberdin batean oinarrituta eta aukera berriekin.

Berak eramaten duen preozesuaren oinarria, praktika transmititzea da. Praktiken bidez frogatzen dituen aurrerapenak teorizatzen ditu. Umeei maitasuna eta ilusioa transmititzea da bere oinarrizko helburua.

Hitzaldiaren lehenengo atalean haurraren inguruan hitz egin zuen: Umea, globalki garatzen den izaki bat da. Bere funtzio guztiak elkarrekin garatzen dira. Beharrizan asko ditu: seguritasuna, ekintza, komunikazioa, jolas librea, originaltasuna...

Geroago, psikomotrizitate saio baten bideo bat jarri zuen. Bere praktikarena, eta zoragarria izan zen, oso gela handia agertzen zen jostailuz eta gauzaz beteta. Agertzen ziren umeak oso pozik zeuden, etengabe jolasten eta gelditu barik. Gainera saioaren atal desberdinak oso argi ikusten ziren: espazio sensoriomotorea, ipuinarena, eraikitzeko denbora...

Azkenik, galderak egiteko tartetxo bat utzi zuen, gure zalantzak argitzeko.

Oso itzaldi interesgarria iruditu zitzaidan, eta asko ikasi nuen umeraren eta praktika psikomotrizistaren inguruan. 

 

Haurrentzako masajeak

 Haurrentzako masajeen oinarriak Indian kokatzen dira. F.Leboyer doktorea teknika hauek Indiatik ekarri eta Shantala izenarekin bataiatzea erabaki zuen.
Leboyer esaten zuenez, umeak hartzea, ukitzea, mugitzea eta masajeak ematea, haientzat beharrezkoa da; proteinak, mineralak eta bitaminak bezalako garrantzia du.



Masajea, haurrak lasaitzen ditu, bere organismoen erresistentzia sustatzen du... haientzat oso momentu espeziala da, oso sentsazio polita izaten dute.

 Masajearen bidez lortu nahi dutena da:

• Haurraren estresa lasaitzea.
• Haurra eta inguruneko pertsonen arteko komunikazioa bultzatzea.
• Gurasoei laguntzea haien seme-alabekin loturak sortzera.
• Haurrak segurtasuna, konfiantza, independentzia eta soziabilitatea lortzea.
• Bere garapen kognitiboa eta motriza sustatzea.
• Gorputzaren sistema guztiak estimulatzea. 

Bernard Acouturier

Bernard Acouturier, praktika psikomotrizistaren sortzailea da. Pedagogia eta proposamen berri hauen "Aita" dela esan ahal dugu. 
Ona hemen bere biografiaren zatitxo bat. (Un poco de mi vida).

Nací en 1934 en un pueblo situado cerca de TOURS, capital de la Touraine, jardín de Francia. Mis padres eran profesores y yo era el pequeño de una familia de cuatro hermanos. Me casé en 1956 y he vivido con el apoyo de una gran familia de cinco hijos. En el transcurso de mis primeros años, mis padres estaban comprometidos con la pedagogía Freinet, yo era libre, libre para no ir a la escuela, libre para descubrir la naturaleza y el trabajo del campo. Mi padre pintor en sus horas libres, deportista, animador de cine, de teatro popular, mi madre implicada en política, hicieron que este período marcara de forma indeleble mi futura vida personal y profesional.

Yo guardo un vivo recuerdo de la liberación de mi pueblo por las tropas americanas y de todo el período de 1940-1945. Mis estudios secundarios en Tours no me apasionaron. Por suerte, los deportes individuales me permitieron afirmarme y después del bachillerato, en 1954, comencé los estudios para ser profesor de Educación Física.

A lo largo de estos estudios un profesor me marcó, el doctor Jean LE BOULCH, que cuestionaba la gimnasia sueca y la educación física en general. Me interesé entonces por los trabajos de P.VAYER y A. LAPIERRE. Descubrí a FREUD, DOLTO, AJURIAGUERRA, (que hizo el prólogo de uno de mis libros) y los grandes pedagogos. MONTESSORI, DEWEY, DECROLY, FREINET, MAKARENKO, NEILL.

Mis estudios de educación física me decepcionaron porque eran demasiado mecanicistas y demasiado físicos. Solo me apasionó la pedagogía del movimiento y descubrí entonces que enseñar me llenaba. En 1959, era profesor de Educación Física y Deportiva.

Hice mi servicio militar en Argelia ¡manteniendo el orden! Un período negro por todas las atrocidades que allí vi y viví. La creación de dos escuelas y un dispensario me permitieron ser útil para calmar el dolor de la población. Este período ha sido decisivo en el respeto que siento hacía las personas en situación de debilidad y hacía las otras culturas.

En 1961, fui profesor de Educación Física en Lyon y constaté rápidamente que no me gustaba esta profesión orientada esencialmente hacia los deportes. Me llamaron para formar parte de un equipo que reeducaba a los niños sordos; me interesó mucho y decidí orientarme en esta dirección. Solicité un puesto en mi región de origen en el que pudiera estar a tiempo completo al servicio de la infancia en dificultad.

Psikomotrizitate saioaren erritualak!

Psikomotrizitatesaioaren barruan, fase ordenatuak eta koherenteak bata bestearen atzetik egin behar dira, eta, aurrekoaren hariari jarraitu, hurrengorako

prestatu eta lotura ildo bati eutsi beharko zaio. Hala, honako lanprozedura hau egingo genuke: jarduera motorra; bizi-aztertu-irudikatu.

Irakasle batzuk, ordea, aukera askea eskaini egiten diete beren umeei, nahi dutenean txoko batetik bestera pasatzen uzten dieten neurrian.

Metodologia horri esker, garapen psikomotorraz gainera, ikasleen nortasuna osotasunez lantzea lortuko da.

Haurraren zaletasun eta nahiak kontuan hartuta irakasleak proposatzen ditu (ez agindu) jarduerak. Gustukoak dituztenez, ikasleek biziki parte hartzen dute. Honako atal hauek proposatzen dira saioaren sekuentziazioan:

• Aurreko atala. Gelako txokoak prestatu. Helburu eta edukien arabera, hainbat gune prestatzen ditugu: jauziak egiteko eta  erortzeko, oreka, material bigun eta gogorreko zirkuituak... Txoko bakoitzean landuko diren gaitasunak haur bakoitzaren mailara egokituko dira. Irakaslearen esku gelditzen da zenbat txoko antolatu. Gutxienez, bi edo hiru gune behar dira.

• ·         Harrerako atala. Prestaketarekin hasi: oinetakoak eta berokia kendu, agurtu eta aurkeztu, arauak gogora ekarri, segurtasunneurriak, besteenganako errespetua... Egun horretako txokoak azaldu, materiala komentatu, egin litezkeen jarduerei buruzko iradokizunak egin... Haien iritzi eta galderei lekua utzi.

Irakasle batzuek gomendatzen dute une horretan arnasketa-ariketak, erritmokoak eta abestiak lantzea; beste batzuek, berriz, agur soila egiten dute.

• ·  Atal oldartsua. Lanean hasteko, jardueraren bat proposatzen diegu (esponjak inguratuta lasterka egin, edo...), eta irakasleak hala esaten duenean eraisteko garaia iristen da (“derribo” ere esaten zaio): esponjen dorrea behera bota, pilotez betetako ontzira edo koltxoneta handi batera beren burua bota (hori guztia algara eta garrasi artean).

Pertsona helduek ezarritako antolaketa apurtzen dute, tentsio emozionalak askatzen dituzte, gorputzeko giharren blokeoa gainditzen dute.

• ·         Berezko jarduera motrizaren atala. Hasieran, haurrak etengabe aritzen dira beren kabuz txoko batetik bestera dena eramaten. Aniztasun horri esker, era guztietako gaitasun eta mugitzeko beharrak lantzen (asetzen) dituzte. Gune horiei esker, mugimendua bizi dezakete, esperimentatu, gauzatu, erabakiak hartu, arazoak ebatzi, sortu, komunikatu... egiten baitute.

Zailtasun maila guztietako eredu psikomotrizak lantzen dira. Irakaslearen eginkizunak jarduera hori aberastea izango du helburu. Horretarako, txokoak behin eta berriro antolatuko ditu, materiala gehituz, kenduz, lekuz eta egoeraz aldatuz... Haurrek, zenbait egoera gainditu ondoren, zailtasun maila handiagoko arazoei aurre egin beharko diete.

Atal hori izango da luzeena (25-30’). Era askotako jarduerak egin daitezke: kulunkak, presioak, jauziak, garraioak, birak, trepak (igoerak), orekak, hustuketak, lekualdatzeak, esekitzeak, erorketak... Era askotako materialak konbinatuko ditugu: gogorrak-bigunak, tinkoak-mugikorrak, zorutik hurbil-urrun...

• ·         Jolas sinbolikoa eta eraikitzeko atala. Irudikatzeko jolasean, bizitza errealeko objektu, jarduera edo une bat irudikatzen du haurrak, fantasia eta errealitatea elkartuz. Horretarako, hainbat baliabide uzten dizkiegu eskura: zapiak, soka, uztaia, kuxina... Tresna neutro horiei bere sinbologia eransten die haurrak. Jolas horiei esker barruan, gordetako barne-gatazkak kanpora ditzakete.

Jarduera horrek helburu ugari ditu: erruduntasun-sentimendua gutxitu, errealitatea onartu, benetako egoeretara egokitu, egoera deserosoak onartu, debekatutako jarduerak antzeztu... betiere norberaren onarpena sendotuz. Beren bizipenak ahoz adieraztera bultzatu behar ditugu.

Atal horrek 10-15’-ko iraupena du.

• ·         Analisirako atala. Aldi horretan, gure curriculumeko helburuetara bideratutako joko zuzenduak edo gidatuak landu ditzakegu: itxurak, koloreak, neurriak, espazioaren nozioak... Zehaztasun motrizeko jokoak ere sar daitezke (koordinaziozkoak). Azken bi atal horiek ez dira saio guztietan landuko.

• ·         Irudikatze eta mintzatze fasea. Ahoz, marraztuz, plastilinaz, antzeztuz... saioan bizi izandakoa adierazi behar dute. Bizi izandako kontzeptuak barneratzeko, oroimena lantzeko, ordezkapena eta kontzeptualizazioa jorratzeko guztiz baliagarria gertatzen da

• ·         Jasotzeko atala: Materiala jaso behar da; ohitura egokiak hartzen hasteko, gelan materialak jasotzen direnean bezala.

• ·         Agurrerako atala. Jarduerarekin deskonektatu behar dugu eta taldea elkartu. Ariketa albo batera utzi eta erlaxatzeko unea hasten da (erritmoarekin batera trena osatu, adibidez). Oinetakoak janzten dituzten bitartean, saioari buruz hitz egiten dugu eta elkar agurtzen dugu.

   

Psikomotrizitatearen saio praktikoen ezaugarriak eta txoko desberdinak

Psikomotrizitate-gela umeen aurrean jartzen da, bere espazioekin, bere materialarekin, umeek ikus dezaten espazio hori bere adierazkortasun motorra erakusteko ziurtasunezko gune sinboliko gisa.

Ibiltzeak, ostikoz jotzeak, orekatzeak, erortzeak, saltatzeak, heltzeak, ukitzeak, oihukatzeak, barre egiteak, kulunkatzeak, makurtzeak, desegiteak, eraikitzeak, izkutatzeak, adierazteak...) plazera ematen dio umeari. Aucouturieren ustez, umea helduko bada, ezinbestekoa da alderdi motorra, afektiboa eta kognitiboa garatzea. Horretarako hiru txoko ezartzen ditu: plazer sentsomotorraren txokoa, jolas sinbolikoaren txokoa eta urruntasunaren txokoa.

Psikomotrizitate-gelan, umea den bezala azal daiteke, alai eta pozik. Interesgarria litzateke arropa gutxirekin egotea, horrela umeak bere gorputza ikusten duelako eta hobeto bereganatzen dituelako sentipenak.

Interesgarria litzateke aretoan ispilu handi bat egotea, gorputza ondo ikusteko.

Psikomotrizitate-gela praktika garatzeko behar bezala hornitua dagoen

espazio zabal baten moduan sortzen da. Psikomotrizitate-gelan dauden

txokoak honelakoak izango dira:

• Txoko sentsomotorra: hor egiten diren jarduerak honako hauek dira: kulunkaketak, jauziak, biratzea, itzulikatzea, labaintzea, jaurtitzea, eskailerak igotzea, korrika egitea, oihuka egitea, danborra edo tronpeta jotzea, gomaaparrarekin eraikuntzak egitea, sokekin jolastea, mozorrotzea, makillatzea, eraso egitea, jolastea, itxarotea, behatzea...

Espazio horretan, mugimendua bat-bateko jarduera da, gorputzaren irudia eta identitatea sendotzeko. Mugimenduek umearen orokortasuna adierazten dute.

• Jolas sinbolikoaren txokoa: umeak adierazpenak egiten dituenean, besteen onarpena lortzeko aukera du. Dimentsio sinbolikoa garatzen da, hainbat paper betetzen baititu.

Umeak, berriro ere, bere plazerak eta bere gatazkak bizi ohi ditu, eta horiei erantzuten die, fikzioaren bidez errealitatea osatzen du eta, nolabait, oreka eta konpentsazioa bilatzen du.

Txoko horretan menderatu ohi du bestela menderatu ohi ez

duena.

• Urruntzeko txokoa edo komunikazioaren txokoa: Umeak keinuak, begiradak, ahotsa eta mimoa erabiltzen ditu.

Urruntzea (distanciación) bilatzen du hor, sentsomotor eta sinbolikoaren espazioetatik alde egiten du, emozioetatik aldentzen da, eta beste espazio bat bilatzen du, eraikitzeko, marrazteko, moldeatzeko, margotzeko... Bere fantasiak

martxan jarraitzen du gorputza mugitzen ez denean ere.

Psikomotrizitatea besteekin komunikatzeko, aurkikuntza bereziak egiteko, manipulazioak egiteko eta errituei jarraitzeko aukera da.

Haurhezkuntzan lortu nahi diren ezagutza, trebetasun eta jarreretara iristeko, nahitaez igaro behar da gorputzaren jardueretatik; haurraren gorputza hezkuntza-prozesuaren ardatza dela esan dezakegu.

Psikomotrizitatearen garapenak gorputza kontrolatzeko, psikikoki eboluzionatzeko, besteekin harremanak izateko eta kanpoko mundua barneratzeko bide gisa duen garrantzia kontuan hartuz gero, psikomotrizitatearen praktika erabat justifikaturik geratzen da.

 

"EL ESTIRÓN"

Antena 3 “El Estirón” kanpaina jartzen du martxan. Iniziatiba berri honekin haurtzaroaren obesitatearen kontra joan nahi dira, munduan dagoen gaixotasunik ohikoenetako bat, eta Espainiaren gizarteari eragin handia egiten diona.  

Nola zaindu gure gorputza?

Gure gorputza maitatu eta zaindu behar dugula erakutsi behar zaie umeei. Oso garrantzitsua da bideo, jarduera, ipuin edo abestien bitartez haiek gauza hauek barneratzea.